Thiết kế sản phẩm - thăng hoa giữa thực tiễn và đam mê

                                                 D.A. Magazine                                                     -                                                                                           Tạo dáng CN                                                

                                           

Tìm hiểu các yêu cầu đối với sản phẩm công nghiệp

Xin lấy yêu cầu thực tiễn của sản phẩm làm khởi điểm.

Theo đó, căn cứ trên đích nhắm cuối cùng của nhà sản xuất là người sử dụng, sản phẩm công nghiệp được thiết kế trước tiên phải đáp ứng cho yêu cầu của chính nhóm đối tượng này.

Vậy nhu cầu của chúng ta bao gồm những gì? Sơ đồ kinh điển năm thứ bậc các nhu cầu cần thiết đối với con người của nhà tâm lý học Abraham Maslow sắp xếp theo trình tự ưu tiên giảm dần từ thấp lên cao (sơ đồ bên dưới) cho rằng: (1) Nhu cầu sinh lý học – những cần thiết cơ bản cho sự sống như ăn, mặc, ở, tình dục; (2) Nhu cầu an tòan – những cần thiết được bảo vệ hoặc bảo mật; (3) Nhu cầu xã hội – những cần thiết được chia xẻ và trao đổi các mối liên hệ với thế giới xung quanh về mặt xã hội như tình cảm, xúc cảm, sở hữu; (4) Nhu cầu sĩ diện – những cần thiết được trân trọng, đánh giá hoặc vị trí xã hội; và (5) Nhu cầu phát triển tiềm năng, nội lực – những cần thiết được học hỏi phát triển nhận thức và năng lực cá nhân.

Sơ đồ

Năm thứ bậc phát triển nhu cầu của con người - Abraham Waslow

Trích từ Advertising and Promotion; phiên bản 2004; NXB Mc. Graw Hill

Dựa theo quan niệm thống kê trên, ta thấy các nhu cầu của con người xuất hiện theo trình tự khi những yếu tố cơ bản hơn đã được thỏa mãn thì những nhu cầu tiếp theo sẽ nảy sinh. Tuy nhiên, tổng kết này mang tính khái quát ở diện rộng. Trong thực tế, khi ra quyết định mua tậu một sản phẩm, mỗi cá nhân sẽ có những ưu tiên hoặc mối quan tâm thay đổi. Do đó, nên có những linh động khi khảo sát các yêu cầu trước khi bắt tay vào việc thiết kế sản phẩm.

Xin lấy một sản phẩm giày da dành cho trẻ em lứa 1- 2 tuổi (hình 1) để làm ví dụ phân tích:

Trong quá trình ra quyết định chọn mua giày cho Bé yêu ở độ tuổi 1-2 của các bậc cha mẹ nêu trên, ta thấy các thứ bậc ưu tiên hầu như theo đúng lý thuyết Maslow, nghĩa là đa số phụ huynh sẽ có xu hướng xem xét các tiêu chí sản phẩm theo trình tự từ (1) đến (5).

Tuy nhiên trong trường hợp thiết kế cho một sản phẩm thời trang khác – chiếc áo yếm đăng-ten (hình 2), nhà thiết kế lại đánh vào trọng tâm nhu cầu thứ (3) – lúc này là nhu cầu tạo sự gợi cảm và thu hút. Để đạt được hiệu quả ấn tượng cao nhất, ta thấy hầu như nhà thiết kế đã lọai bỏ hết các khả năng đáp ứng các nhu cầu còn lại đối với sản phẩm. Mục đích thiết kế trong trường hợp này vẫn đúng, các sản phẩm không nhất thiết lúc nào cũng đáp ứng tất cả nhu cầu con người ở lý thuyết trên một cách dàn trải. Vậy, dựa vào nhóm đối tượng sử dụng và chiến lược kinh doanh từng đợt sản phẩm của công ty, nhà thiết kế lúc này sẽ xác định lại trọng tâm yêu cầu cho đối tượng cần thiết kế.

Văn hóa và công nghệ là hai cơ sở nền tảng trong quá trình sáng tác

Tùy thuộc vào yêu cầu đổi mới hoặc sáng tạo của mỗi đợt sản phẩm, nhà thiết kế có khi sẽ dựa vào các quy trình làm việc sẵn có, hoặc sẽ phải điều chỉnh, xây dựng mới các bước công việc. Để làm được điều này, cần có một hiểu biết xuyên suốt về lịch sử phát triển của đối tượng cần nghiên cứu. Hai khía cạnh chính cần quan tâm lúc này là văn hóa và công nghệ.

Văn hóa và trình độ công nghệ là hai đặc điểm không thể tách rời khi tìm hiểu và nhận diện bất kỳ một xã hội hay nền văn minh. Trong sản xuất và kinh doanh, việc tìm hiểu và ứng dụng hợp lý hai yếu tố này là cơ sở tiên quyết giúp cho sản phẩm có thể hòa nhập với thị trường. Nói theo cách khác, yếu tố văn hóa làm nhiệm vụ định hình tâm hồn, và yếu tố công nghệ kỹ thuật làm nên cấu trúc thể chất cho sản phẩm.

Thực ra trong thiết kế sản phẩm, không có một công thức nào cụ thể cho việc vận dụng yếu tố văn hóa và công nghệ vào trong sáng tác. Cũng chính vì vậy, công việc này trở nên linh động và đầy thách thức. Kiến thức văn hóa xã hội, lịch sử, kỹ năng nghiệp vụ và độ nhạy cảm về xu thế tương lai là những tố chất giúp nhóm thiết kế tiếp cận đến thành công.

Tăng giá trị và sức hội nhập cho SPCN bằng cách phối hợp hai yếu tố thực tiễn và đam mê

Áp lực về công việc và thời gian đôi khi khiến con người thao tác như những cỗ máy nhàm chán. Đây chính là kẻ thù lớn nhất của sáng tạo. Thử nghĩ, một sản phẩm không thu hút được sự chú ý khách hàng khi ra đến thương trường, cho dù có được thiết kế một cách hợp lý đến đâu, nó cũng chỉ vô giá trị. Vậy, cần thiết phải có thêm yếu tố ‘đam mê’, đóng vai trò chất xúc tác cho tòan bộ chuỗi lặp lại quá trình sản sinh mẫu mã sản phẩm công nghiệp. Bên cạnh đó, sức hấp dẫn của sản phẩm cũng sẽ đem lại nguồn hứng khởi cho chính những người tạo ra chúng. Cảm giác yêu mến, tò mò, ghi nhớ, khao khát được sở hữu là những tiêu chí quan trọng cần hàm chứa trong mỗi thiết kế sản phẩm. Nó sẽ tạo mối dây tình cảm giữa người dùng và sản phẩm. ‘Đam mê’ là một yếu tố có tính tâm lý, sẽ làm lấn át những khuyết điểm còn tồn tại của sản phẩm, nó giúp quá trình chinh phục và thỏa mãn những yêu cầu rắc rối của khách hàng trở nên dễ dàng hơn.

Vì vậy, tìm kiếm, xây dựng và nuôi dưỡng niềm đam mê có vai trò quan trọng thúc đẩy năng lực cạnh tranh hội nhập cho các sản phẩm công nghiệp, đặc biệt trong môi trường thương mại có tính toàn cầu hiện nay.

Sự cần thiết, tình yêu và mong muốn sở hữu đối với sản phẩm của khách hàng là đích đến sau cùng của công việc thiết kế. Vì đó, việc phối hợp hiệu quả giữa hai yếu tố thực tiễn và đam mê chính là phương thức tuyệt vời làm thăng hoa sáng tạo sản phẩm công nghiệp phục vụ con người.

ThS. Thiết kế truyền thông Thân Thị Ánh Sao